Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej

Informacje o miejscu pielgrzymkowym

Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej należy do najważniejszych miejsc kultu pasyjnego i maryjnego w Polsce. Malowniczo położone nad miastem, to nie tylko kościół i klasztor, ale również zespół kaplic oraz park krajobrazowy.

To wyjątkowe miejsce pod względem religijnym i kulturowym rocznie odwiedza ponad 1,5 miliona pielgrzymów. A wszystko zaczęło się na początku XVII wieku. Jak głosi legenda, wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski, miał pewnego dnia ujrzeć na wzgórzu żar trzech płonących krzyży unoszących się ku niebu. W tym miejscu w 1602 roku ufundował kościółek i przekazał go w opiekę zakonowi bernardynów. Z czasem, za sprawą rodu Zebrzydowskich, kompleks zaczął się rozrastać. Wybudowano barokowy kościół, w którym umieszczony jest cudowny wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej, następnie klasztor bernardynów. Obydwie budowle zostały wzniesione według projektu architekta Jana Marii Bernardoniego oraz architekta i złotnika flamandzkiego Pawła Baudartha. Spod jego ręki wyszły także prawie wszystkie kapliczki na kalwaryjskiej drodze krzyżowej, nazywanej drużkami kalwaryjskimi (Dróżki Pana Jezusa ułożone w ciągu narracyjnym przedstawiają historię Męki Pańskiej. Składają się na nie między innymi kaplice: Wieczernika, Ogrójca, Pojmania, domu Annasza i Kajfasza, Pałac Heroda, Ratusz Piłata. Niektóre stacje misterium oznaczone są niewielkimi formami architektonicznymi, np. kaplica św. Weroniki. Kulminacja dróżek pasyjnych z kaplicami Ukrzyżowania, Zdjęcia z krzyża i Grobem Pańskim znajduje się na Górze Żar; Dróżki Matki Boskiej służą do kontemplowania bólu Marii pod krzyżem, np. kaplica Serce Marii, pogrzebu Jezusa i triumfu po zmartwychwstaniu. Niektóre obiekty położone w miejscach zbiegania się obu szlaków, np. kościół Grobu Matki Boskiej, są wspólne dla części maryjnej i pasyjnej. W skład całego założenia wchodzą także budowle nie należące do obu cyklów, np. Betsaida, Pustelnia św. Marii Magdaleny. Poszczególne miejsca w topografii odpowiadają nazwom miejsc w Jerozolimie (Golgota, Syjon, Góra Oliwna)). A także pustelnia Pięciu Braci Polaków oraz kaplica świętej Marii Magdaleny. Wzorem do ich budowy była Droga Krzyżowa Pana Jezusa w Jerozolimie.

W barokowej bazylice przechowywany jest otoczony kultem cudowny obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej podarowany sanktuarium w 1641 roku. W okresie Wielkiego Tygodnia odgrywane są tu Misteria Męki Pańskiej, z kulminacją w Wielki Piątek, które ściągają do Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej tysiące pielgrzymów.

W 1979 roku sanktuarium odwiedził święty Jan Paweł II podnosząc je do rangi bazyliki mniejszej. Papież bywał tu jeszcze jako świecki, a następnie biskup krakowski. To jedno z najważniejszych polskich sanktuariów zostało w 1999 roku wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO. Więcej informacji https://whc.unesco.org/en/list/905/.

Atrakcje turystyczne w okolicy

Lanckorona – uznawana jest za najbardziej urokliwą wieś w Polsce, określaną jako „miasto Aniołów”. Położna jest na Bursztynowym Szlaku. Najbardziej klimatycznym miejscem i zarazem wizytówką wsi jest Rynek w Lanckoronie. Nietypowe ukształtowanie terenu (spadziste, o nachyleniu blisko 10 procent), brukowe uliczki i otaczające je drewniane chałupy z XIX wieku sprawiają, że spacer po lanckorońskim rynku przenosi turystów w czasie. Charakterystyczne zabudowania z domami podcieniowymi wokół rynku czynią go jednym z najładniejszych zespołów dawnego budownictwa drewnianego w Polsce. Zadbane parterowe domki pokryte są gontem, wzbogacone w ganki z kratownicowymi balustradami i pokryte podcieniami, pod którymi kupcy wystawiali niegdyś swoje towary. Drewniana zabudowa Lanckorony wpisana została na Szlak Architektury Drewnianej.

Do najlepiej zachowanych zabudowań należą te zlokalizowane przy wschodniej pierzei rynku oraz na sąsiednich ulicach: Świętokrzyskiej, Zamkowej, Krakowskiej i Piłsudskiego. Nie bez powodu rynek w Lanckoronie określany jest często „żywym skansenem”. W domostwach toczy się życie rodzinne, a od podwórka często schowane są tajemnicze, piękne ogrody niewidoczne od ulicy.

W Lanckoronie nie brakuje przytulnych kawiarni i restauracji tętniących życiem zwłaszcza wiosną i latem. W sieci krętych uliczek znajdują się sklepiki z pamiątkami i rękodziełem, kawiarnie i galerie. Jedną z najbardziej klimatycznych kawiarni i restauracji jest „Arka”. Zaaranżowana w zabytkowej chacie kusi również pięknym ogrodem. Będąc tam warto odwiedzić Muzeum Regionalne, kościół parafialny świętego Jana Chrzciciela ufundowany przez króla Kazimierza Wielkiego oraz ruiny gotyckiego zamku. Więcej szczegółów https://visitmalopolska.pl/-/lanckorona-miejsce-aniolow-i-zakochanych.

Bazylika Ofiarowania Najświętszej Marii Panny, Wadowice – w tym kościele Karol Wojtyła został ochrzczony, a następnie przystąpił do I Komunii Świętej i bierzmowania. Podczas pielgrzymek do Wadowic Papież trzy razy odwiedził swój parafialny kościół. W 1999 r. ukoronował obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. 15 maja 2011 r. ówczesny Metropolita Krakowski Kardynał Stanisław Dziwisz przekazał relikwie: krew Jana Pawła II w specjalnym relikwiarzu – złotej monstrancji z herbem poprzedniego papieża, które znajdują się w specjalnej papieskiej kaplicy. Więcej szczegółów https://www.wadowicejp2.pl/.

Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II, Wadowice – dom przy ul. Kościelnej 7, w którym 18 maja 1920 r. około godz. 17.00 na świat przyszedł Karol Józef Wojtyła. Przyszły Papież spędził w nim dzieciństwo i młodość. W latach 1919 – 1938 rodzina Wojtyłów zajmowała na piętrze dwa pokoje z kuchnią. W 1984 r. powstała tu wystawa papieska udostępniona do zwiedzania. W 2010 rozpoczął się gruntowny remont budynku, w wyniku którego na potrzeby muzeum zaadaptowano nie tylko mieszkanie Wojtyłów, ale całą kamienicę. Po otwarciu w 2014 r. turyści mogą, dzięki multimedialnej ekspozycji rozmieszczonej na ponad 1000 m2 powierzchni, zapoznać się z całą drogą życiową św. Jana Pawła II. Sercem muzeum jest mieszkanie Wojtyłów, w którym Karol przyszedł na świat i przeżył 18 lat. Wewnątrz znajdują się oryginalne eksponaty związane z rodziną Wojtyłów. Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II jest instytucją kultury tworzoną przez: Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwo Małopolskie, Gminę Wadowice oraz Archidiecezję Krakowską. Więcej szczegółów: https://domjp2.pl/

Klasztor Ojców Karmelitów Bosych – początki wadowickiego klasztoru karmelitów bosych związane są z osobą św. Rafała Kalinowskiego. Ten inżynier wojskowy, uczestnik powstania styczniowego po powrocie z zesłania wstąpił do Karmelu. Przybywszy w roku 1892 do Wadowic, założył klasztor. Obecnie obejmuje on: kościół, klasztor oraz dom rekolekcyjny.

Karola Wojtyłę łączyły z tutejszym karmelitańskim klasztorem silne związki, bowiem otrzymał tu swój pierwszy szkaplerz. Jak sam wspominał, spotykał karmelitów od dziecka i znał ich charakterystyczny habit. Często chodził wraz z ojcem do kościoła św. Józefa, gdzie otrzymał formację duchową, korzystał z sakramentu pokuty i uczestniczył w nabożeństwach. Swój pierwszy szkaplerz przyjął po pierwszej komunii świętej, stając się jednocześnie członkiem Bractwa Szkaplerza Świętego. Od tej pory również jako papież zawsze nosił płócienny szkaplerz i nigdy go nie zastąpił medalikiem szkaplerznym.

Po śmierci Jana Pawła II karmelici z Wadowic wystąpili z prośbą do ks. kard. Stanisława Dziwisza o przekazanie papieskiego szkaplerza do klasztoru. Obecnie ta relikwia jest eksponowana w złotej rozecie umieszczonej na ścianie po lewej stronie od ołtarza Matki Bożej Szkaplerznej. W 2004 r. obraz św. Józefa w ołtarzu głównym przyozdobiony został szczególnym wotum – Pierścieniem Rybaka Ojca Świętego Jana Pawła II, a kościół karmelitów bosych „na Górce” otrzymał tytuł Sanktuarium św. Józefa. Więcej szczegółów: https://karmel-wadowice.pl/

Park miniatur w Inwałdzie – to magiczne miejsce, w którym znajduje się 65 znanych budowli z całego świata. Odwiedzając to miejsce można zwiedzić Polskę od samych Tatr, przez Kraków, Warszawę, aż po wybrzeże Morza Bałtyckiego. W ciągu jednego dnia można stanąć pod Wieżą Eiffla, zrobić zdjęcie pod Bazyliką św. Piotra oraz dowiedzieć się, którą godzinę wskazuje Big Ben. Większość miniatur w Parku Miniatur wykonana jest w skali 1:25, kompleks watykański – Plac św. Piotra i Bazylika św. Piotra – w skali 1:15, a kompleks wenecki – Plac św. Marka, Bazylika św. Marka, Dzwonnica św. Marka – w skali 1:10. Więcej szczegółów https://parkswiatmarzen.pl/.

Inne atrakcje turystyczne w pobliżu miejsca pielgrzymkowego można znaleźć na stronie internetowej Małopolskiego Systemu Informacji Turystycznej: https://visitmalopolska.pl/.